Wiadomości ogólne

Jałowiec pospolity, zwany też jodłowcem, rośnie na terenie całej Polski. Przede wszystkim na nieużytkach, w borach sosnowych, na piaszczystych, jałowych glebach. Krzew ten należy do rodziny cyprysowatych. Może osiągać do kilkunastu metrów wysokości. Jest rośliną dwupienną.

Jałowiec kwitnie w kwietniu i maju.

Działanie lecznicze

SUROWCE LECZNICZE: szyszkojagody jałowca (popular­nie zwane: jagodami)

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE: moczopędne, żółciopędne, żołądkowe, wykrztuśne, przeciwbólowe.

Jałowiec może być pomocny w leczeniu kamicy moczowej, a także w leczeniu ludzi z upośledzoną czynnością nerek i z obrzękami pochodzenia nerkowego dzięki temu, że zwiększa ilość wydalanego moczu i dezynfekuje drogi moczowe. Uwaga: zbyt duże dawki mogą uszkodzić nerki, dlatego dawki jałowca powinny być umiarkowane.

Zawarte w szyszkojagodach jałowca związki czynne przyczyniają się do poprawy trawienia poprzez pobudzenie wydzielania żółci oraz soków trawiennych w przewodzie pokarmowym. Przeciwdziałają nadmiernej fermentacji w jelitach.

Uwaga: zbyt duże dawki wyciągów z jałowca mogą drażnić błonę śluzową przewodu pokarmowego! Nie należy stosować wyciągów z tego ziela:

Z szyszkojagód uzyskiwać można olejek, który nadaje się do stosowania zewnętrznego. Olejek ten ma działanie przeciwbólowe - znosi nerwobóle, ból korzonkowe i stawowe.

Przepisy stosowania

NAPAR Z SZYSZKOJAGÓD. Przygotowujemy go w następujący sposób: w naczyniu umieszczamy1 łyżkę szyszkojagód jałowca i zalewamy ją szklanką wrzątku. Napar odstawiamy pod przykryciem na około kwadrans. Tego rodzaju napar pijemy w 2-3 porcjach w ciągu dnia po jedzeniu.

NALEWKA. Przepis: 100 g szyszkojagód jałowca zalewamy 0,5 litrem spirytusu 70-procentowego i odstawiamy na tydzień. Pijemy po 10-20 kropli na kieliszek wody w zaburzeniach trawiennych. Nalewkę możemy używać też do wcierania w bolące miejsca.

PRZYPRAWA. Owoce jałowca możemy stosować jako przyprawę do mięs - zwłaszcza do dziczyzny, a także do likierów i wódek.

Dawniej słynne było piwo jałowcowe.

MIESZANKI ZIOŁOWE. Owoce jałowca nadają się by dodawać je do mieszanek pobudzających trawienie i moczopędnych.

Owoce te wchodzą w skład mieszanek przygotowywanych przez przemysł o nazwie CHOLAGOGA I i II. Olejek jałowcowy wchodzi w skład leku SPIRITUS ANGELICAE COMPOSITUS oraz LINIMENTUM SAPONATO-CAMPHORATUM używanych do wcierań.

Zbiór i konserwacja

Szyszkojagody zbieramy w drugim roku od kwitniecia rośliny. Zbioru dokonujemy jesienią lub w zimie. W tym celu rozkładamy pod krzakiem płachtę, a następnie delikatnie strząsamy jagody za pomocą kija lub grabek. Jeżeli nie chcą opadać, oznacza to, że nie są jeszcze dojrzałe i próby należy powtórzyć w następnym roku. Przy zbiorze szyszkojagód nie należy niszczyć krzewów.

Do suszenia jagody rozkładamy cienką warstwą i często przesypujemy. Początkowo suszymy bez ogrzewania, a następnie dosuszamy w suszarni w temperaturze do 35° C. Nie należy przekraczać tej temperatury, gdyż te owoce suszone w wyższej temperatu­rze tracą olejki eteryczne i właściwości lecznicze.

Substancje lecznicze

W szyszkojagodach jałowca pospolitego obecne są dość duże ilości olejku eterycznego, a także żywice, kwasy organicze, flawo­noidy, goryczki oraz sole mineralne.