Wiadomości ogólne

Celiakia, czyli glutenozależna choroba trzewna, jest trwałą jelitową nietolerancją glutenu, w wyniku której u osób z genetyczną predyspozycją pod wpływem spożywanego glutenu dochodzi do uszkodzenia enterocytów i kosmków jelita cienkiego.

Częstość występowania:

-Celiakia jest defektem częstym.

-Jak wskazują badania przeprowadzone przez ESPGAN jej częstość wynosi 1:1000 (najrzadziej w Danii, najczęściej w Szwecji).

-Różnice w częstości występowania celiakii są uwarunkowane nie tylko czynnikami genetycznymi, ale również wydolnością diagnostyczną oraz czynnikami środowiskowymi. 

-Istotną rolę odgrywają również:

? zwyczaje żywieniowe

? długość karmienia piersią

?rodzaj, dawka, wiek wprowadzenia pokarmu zawierającego gluten

Warto wspomnieć o badaniach przeprowadzonych w Tampere we Francji. Wyniki badań pokazują, że wielomiesięczne karmienie piersią i późniejsze wprowadzenie glutenu w postaci mniej toksycznej zmniejszyło zachorowanie na celiakię aż 8 razy.

Objawy

-Nie ma jednego, typowego dla celiakii objawu. Zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych choroba występuje w kilku postaciach: w formie klinicznej jawnej, niemej i utajonej.

-Jednakże do najczęstszych objawów należą:

? brak łaknienia

? przewlekłe biegunki tłuszczowe

? upośledzony rozwój somatyczny

? wzdęcia
? zaburzenia trawienia

? hipoproteinemia

? hipokalcemia

? niedobory witamin A, D i E, kwasu foliowego

? nietolerancja dwucukrów

Rozpoznanie

? wywiad lekarski

? biopsja jelita cienkiego

? badanie poziomu IgA oraz AGA

Leczenie

? stała, ściśle przestrzegana dieta

? eliminacja innych pokarmów zawierające inne nietolerowane substancje (np. laktoza, sacharoza, białka mleka krowiego)

? ewentualnie suplementacja preparatami witaminowymi i mineralnymi przy niedoborach
Produkty zabronione:

? MLEKO I JEGO PRZETWORY: mleko z dodatkiem słodu (np. zagęszczone), czekolada pitna z dodatkami,

? PRODUKTY ZBOŻOWE: pieczywo zwykłe i razowe, kasze, kaszki, płatki, tarta bułka, mąki,

? MIĘSO, RYBY: konserwy mięsne i rybne, niektóre wyroby wędliniarskie (np. parówki), niektóre wyroby garmażeryjne (np. mielonki, pasztety),

? TŁUSZCZE: majonezy i sosy z dodatkiem mąki,

? OWOCE: niektóre preparowane owoce,

? WARZYWA: w wyrobach garmażeryjnych (np. sałatki z majonezem),

? SŁODYCZE: słód jęczmienny, słodycze z dodatkiem mąk, lody z waflem, ekstrakt słodowy,

? NAPOJE: kawa zbożowa, herbatki z dodatkiem słodu, kawa z dodatkami smakowymi, piwo, whisky, gin, wódki zbożowe,

? RÓŻNE: sosy sojowe, buliony, niektóre musztardy, ketchup, zupy w proszku,

? Oraz wszelkie przetwory z żyta, pszenicy, jęczmienia i owsa.

Produkty dozwolone:

? przetwory ze zbóż naturalnie bezglutenowych (ryż, kukurydza, gryka, proso),

? mąka ryżowa, kukurydziana, ziemniaczana, tapioka, sojowa,

? chleb i bułki bezglutenowe,

? makaron bezglutenowy,

? płatki ryżowe,

? ryż,

? kaszki ryżowe, kukurydziane,

?płatki i chrupki kukurydziane,

? kasza gryczana, jaglana,

? ciasteczka i słodycze bezglutenowe,

? inne produkty węglowodanowe przekreślone symbolem ?przekreślony kłos?.

?Ukryty? gluten:

? wędliny

? gotowe sosy

? lody

? panierki

? zupy w proszku

? leki

? powłoka chroniąca owoce przed wysychaniem

? produkty zawierające w swoim składzie białko roślinne, emulgatory, stabilizatory, skrobię, mąkę-bez określenia ich pochodzenia.