Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane jest jedną z najczęstszych chorób OUN (Ośrodkowego układu nerwowego). Stwardnienie rozsiane jest chorobą przewlekłą, jej cechą charakterystyczną jest występowanie nawrotów i remisji.
Jej największa częstotliwość występowania obserwowana jest w klimacie umiarkowanym, bardzo rzadko występuje w klimacie tropikalnym. Niestety w Polsce występuje dość wysoki wskaźnik zachorowalności.
W tej chwili przyczyna stwardnienia rozsianego nie jest do końca poznana. O jej wystąpieniu decyduje prawdopodobnie kilka czynników:
? Wpływ środowiska
? Predyspozycje genetyczne
? Nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Istnieje również hipoteza, że proces patologiczny może rozpocząć się po zainfekowaniu wirusem we wczesnych latach życia. Podejrzewa się, że komórki układu immunologicznego gospodarza niszczą białko otaczające włókna nerwowe, które stanowi dla nich warstwę izolującą. W ten sposób powstaje specyficzna reakcja zapalna w istocie białej w mózgu i rdzenia kręgowego. Skutkiem jest rozpad otoczki mielinowej włókien nerwowych. Proces ten nazywamy demielinizacją i występuje on w różnych częściach mózgu i rdzenia w sposób rozsiany. Głównym objawem jest wystąpienie objawów neurologicznych- powstają one w wyniku braku możliwości przewodzenia impulsów. Po jakimś czasie stan zapalny wygasa, a komórki glejowe zaczynają na nowo tworzyć otoczkę mielinową wokół włókien nerwowych- jest to proces remielinizacji.
PRZEBIEG CHOROBY
Zazwyczaj ma różne warianty.
? Najbardziej typowy jest wariant ?NAWRACAJĄCO-ZWALNIAJĄCY? (dotyczy około 50% chorych). Charakteryzuje się wystąpieniem nowych objawów (tzw. rzut) lub pogorszeniem już istniejących , po których następuje poprawa.
? Najrzadziej, bo u 5 procent chorych występuje wariant postępujący. W tym wariancie objawy choroby od samego początku narastają powoli, nie ma okresów remisji.
? Pozostałe przypadki do warianty złożone- czyli po okresach rzutów i remisji objawy zaczynają stale, stopniowo narastać
? Różne warianty przebiegu choroby powodują, że ciężko jest przewidzieć jej przebieg.
? Wśród społeczeństwa istnieje przekonanie, że choroba prowadzi do błyskawicznego kalectwa i śmierci. W rzeczywistości jednak nawet po 25 latach choroby ? chorych nadal normalnie funkcjonuje, 50% jest samodzielna, a tylko 25% wymaga opieki drugiej osoby
? Choroba zazwyczaj daje objawy około 20-40 roku życia
OBJAWY
? Jednym z pierwszych objawów choroby jest uczucie przemęczenia, które występuje niezależnie od wysiłku fizycznego i psychicznego
? Zazwyczaj zmęczeniu nie towarzyszą żadne inne objawy
? Jednym z bardziej charakterystycznych objawów SM jest pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego. U dotychczas zdrowej osoby w ciągu kilku dni lub tygodni występują zaburzenia widzenia, zamglenie wzroku
? Niedowłady kończyn
? Zaburzenia czucia
? Zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów
? Zaburzenia zwieraczy
? Zaburzenia emocjonalne i psychiczne
? Wzmożone napięcie mięśniowe
? Zaburzenia równowagi
? Zawroty głowy
? Skłonność do upadków
? Niepewność chodu
ROZPOZNANIE
? Do niedawna objawy i 0przebieg choroby były uznawane za jedyne kryterium rozpoznania SM
? Obecnie w celu diagnostyki SM stosuje się również tomografię komputerową i rezonans magnetyczny- pozwalają one na uwidocznienie ognisk demielinizacji
? Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego w kierunku obecności immunoglobulin
? Potencjały wywołane wzrokowe, słuchowe i somatosensoryczne
LECZENIE
? Celem leczenie SM jest przerwanie ostrych rzutów choroby, wpływanie na jej długofalowy przebieg oraz objawowym działaniu na najcięższe dolegliwości
? W okresie rzutu podaje się duże dawki leków steroidowych, które mają silne działanie przeciwzapalne
? Poza tym podaje się interferon beta- który u części chorych znacząco zmniejsza liczbę rzutów
? Jeśli postęp jest gwałtowny ? podaje się leki immunosupresyjne
? Leczenie objawowe- farmakoterapia i rehabilitacja
? Dieta i zdrowy tryb życia
? Unikanie stanów zapalnych: m.in. chorych zębów- mają wpływ na występowanie rzutów