Materiał nadesłany przez Stowarzyszenia Parasol Dla Życia: 

 

W Polsce szczepienia przeciwko pneumokokom są refundowane przez Ministerstwo Zdrowia dla dzieci z grup wysokiego ryzyka, które w sposób szczególny narażone są na zakażenie*. Jesienią 2010 r. MZ oddało do konsultacji społecznych projekt rozszerzający tę grupę o dzieci urodzone przedwcześnie (> 37 tygodnia ciąży) lub z niską masą urodzeniową (> 2500g). Nowelizacja czeka na zatwierdzenie. 

 

Czy Ministerstwo Zdrowia zapewni wszystkim dzieciom z grup ryzyka jednakową i jednocześnie najpełniejszą ochronę przed chorobami wywołanymi przez pneumokoki?
Zgodnie z planowaną nowelizacją kalendarza szczepień dotychczasowa* grupa ryzyka zakażeń pneumokokowych ma być rozszerzona o wszystkie wcześniaki. 

To wspaniała wiadomość, gdyż dzieci te są szczególnie narażone na inwazję pneumokoków, ze względu na bardzo słabą odporność. Objęcie ich bezpłatnymi szczepieniami to duży krok naprzód w profilaktyce pneumokokowej wśród dzieci, bo wcześniaki stanowią ok. 10% noworodków rocznie (rodzi ich się ok. 40 000). 

Nie wiadomo jednak, jaką szczepionkę wybierze dla nich ministerstwo - właśnie rozpisany został przetarg. Czy przeważą względy finansowe, myślenie ?tu i teraz?, czy medyczne i epidemiologiczne oraz dobro dzieci? Dostępne na rynku szczepionki skoniugowane nie są równoważne. Tylko jedna z nich (13-walentna) ma rejestrację przeciwko zapaleniu płuc, które jest jedną z najczęstszych chorób pneumokokowych u dzieci i najczęstszą przyczyną ich hospitalizacji. Ponadto, szczepionka ta, jako jedyna zawiera największą liczbę szczepów bakterii odpowiedzialnych za inwazyjne choroby pneumokokowe.

- Dzieci z dotychczasowej grupy wysokiego ryzyka*, w ramach kalendarza szczepień, szczepione są szczepionką 13-walentną. Czy możliwe jest, aby dzieci urodzone przedwcześnie miały otrzymać inną szczepionkę? To jest ważna sprawa, bo dotyka odpowiedzialności za zapewnienie jednakowej i najlepszej ochrony wszystkim dzieciom szczepionym obowiązkowo, a także równego traktowania wszystkich grup objętych obowiązkowym kalendarzem szczepień - mówi Sabina Szafraniec, prezes Stowarzyszenia ?Parasol dla Życia?; powołanego w celu Pomocy Rodzinom Dzieci Cierpiących Na Skutek Inwazyjnych Chorób Bakteryjnych; mama Kuby, który w wieku 9 miesięcy zachorował na inwazyjną chorobę pneumokokową i o życie walczył 2 miesiące.

Trzeba chronić dzieci przed wszystkimi chorobami wywoływanymi przez pneumokoki, a nie przed częścią z nich; i przed jak największą liczbą serotypów bakterii odpowiedzialnych za choroby pneumokokowe.

- U dzieci zapalenie płuc najczęściej występuje do 5 roku życia. Roczną zapadalność w tej grupie wiekowej ocenia się na 35-45 przypadków na 1000 populacji. Ponad połowa z nich wymaga leczenia w szpitalu. Zapalenia płuc spowodowane przez Streptococcus pneumoniae to najważniejsza przyczyna śmierci i hospitalizacji, której można zapobiec szczepiąc osoby z grup ryzyka - mówi dr n. med. Tadeusz M. Zielonka, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej Warszawski Uniwersytet Medyczny.  

Dostępne na rynku szczepionki skoniugowane zawierają różną liczbę serotypów pneumokoków, wywołujących najcięższe postaci chorób pneumokokowych (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bakteriemię zwaną sepsą, zapalenie płuc z bakteriemią). 

Szczepionka 13-walentna zapewnia najszerszą ochronę dzieci, gdyż posiada o trzy serotypy więcej niż 10-walentna (są to: 3, 6A, 19A); w tym zawiera szczep 19A, jeden z najbardziej niebezpiecznych ? często oporny na penicylinę i często wielolekooporny, co oznacza, że lekarz może nie być w stanie pokonać zakażenia przy użyciu nawet kilku różnych antybiotyków. 

- Z niepokojem przyglądamy się pneumokokom. Aktualnie, są one najgroźniejsze w grupie patogenów pozaszpitalnych, ze względu na narastającą oporność na penicylinę i makrolidy, a także na tzw. nowe fluorochinolony, oraz na antybiotyki ?ostatniej szansy? (cefalosporyny III generacji), zwłaszcza w leczeniu zakażeń inwazyjnych ? mówi prof. Waleria Hryniewicz, Krajowy Konsultant ds. Mikrobiologii Lekarskiej. ? Wg informacji z naszego ośrodka, w 2010 roku serotyp 3 był jednym z dominujących pod względem częstości występowania u dzieci poniżej 5 r.ż.

W Europie obserwujemy także wzrost zakażeń wywołanych serotypem 19A. Serotyp 19A może stanowić przyczynę aż 40% zapaleń płuc z powikłaniami. Jest także coraz częściej przyczyną ciężkich zakażeń inwazyjnych. W grupie dzieci do 5 r.ż. odpowiada za 25-29% wszystkich przypadków zakażeń pneumokokowych. 

Pełna ochrona wcześniaków przed pneumokokami i oszczędność dla budżetu państwa nie wykluczają się ? dzięki możliwości zredukowania zachorowań dzieci na zapalenie płuc.

Jak wykazują dane, decyzja o wyborze szczepionki 13-walentnej przyniosłaby państwu oszczędności blisko 3,5 mln zł rocznie, ponieważ ponad 1100 wcześniaków mogłoby uniknąć zachorowania na pneumokokowe zapalenie płuc.*

- W Kielcach, gdzie już szósty rok (od 2006 r.) Urząd Miasta realizuje program bezpłatnych szczepień przeciwko pneumokokom dla dzieci do 2 r.ż. - najpierw szczepionką 7-walentną, a potem jej szerszym odpowiednikiem 13-walentną - zaobserwowano w tej grupie spadek liczby hospitalizacji z powodu zapaleń płuc o 65%1.* Dowodzi to skuteczności stosowanej szczepionki w redukcji pneumokokowego zapalenia płuc u dzieci ? mówi dr Marian Patrzałek, koordynator akcji profilaktycznej, Oddział Infekcyjno-Neurologiczny i Leczenia Padaczek w Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym. 

- To, że trzeba zabezpieczać dzieci przed pneumokokami, to rzecz dla nas oczywista. Pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia jako najpilniejszą zmianę w kalendarzu szczepień obowiązkowych wskazuje szczepienia przeciw pneumokokom dzieci do 2 roku życia. Ważne jest jednak także to, by ochrona ta była najpełniejsza z możliwych dostępnych. Obecnie zapewnia ją szczepionka zawierająca 13 szczepów ? mówi prof. Ewa Bernatowska, kierownik Oddziału Immunologii Centrum Zdrowia Dziecka, ekspert WHO, wiceprzewodnicząca PZEdsPSO.

======================================================
* 
Dzieci z grup wysokiego ryzyka objęte dotychczas refundacją szczepień przeciw pneumokokom [Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24.06.2008 r., Dziennik Ustaw Nr 122, poz. 795.]
1. Dzieci przedwcześnie urodzone do ukończenia 1 r.ż. chore na dysplazję oskrzelowo-opłucną.
2. Dzieci od 2 m.ż. do ukończenia 5 r.ż.: po urazach i z wadami ośrodkowego układu nerwowego przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, chorujące na:
? przewlekłe choroby serca z niewydolnością układu krążenia, 
? schorzenia immunologiczno-hematologiczne, 
? małopłytkowość idiopatyczną, 
? ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną, asplenię wrodzoną lub po splenektomii, 
? zespół nerczycowy o podłożu genetycznie uwarunkowanej strukturopatii, 
? pierwotne zaburzenia odporności, zakażone HIV, 
? przed planowanym przeszczepem lub po przeszczepie szpiku, narządów wewnętrznych lub wszczepieniu implantu ślimakowego 
* *
Dane do tych wyliczeń pochodzą z Kielc, gdzie od stycznia 2006 roku władze szczepią przeciwko pneumokokom wszystkich małych kielczan do 2 roku życia. 
Dane te obejmują poniższe: 
? Populacja urodzonych dzieci w Kielcach w ciągu dwóch lat kalendarzowych (3200)
? Liczba dzieci hospitalizowanych w Kielcach z powodu zapalenia płuc (136 ? średnia z dwóch lat)
? % dzieci hospitalizowanych w Kielcach z powodu zapalenia płuc (4,25)
? Spadek liczby hospitalizacji z powodu zapalenia płuc po wprowadzeniu szczepień przeciwko pneumokokom szczepionką 7-walentną, a potem 13-walentną (65%)
? Liczba narodzin w ciągu roku w Polsce (ponad 400 000), [GUS, Rocznik Demograficzny 2010]
? Estymowana liczba wcześniaków urodzonych w całym roku (ok. 10% całej populacji)
? Roczna estymowana liczba wcześniaków hospitalizowanych z powodu zapalenia płuc na podstawie danych kieleckich (1700)
? Koszt zaszczepienia PCV13 jednego dziecka w roku budżetowym 450 (PLN)
? Koszt hospitalizacji jednego dziecka z powodu zapalenia płuc (3060 PLN)
? Roczna estymowana liczba wcześniaków, które unikną hospitalizacji z powodu zapalenia płuc po zaszczepieniu szczepionką 7-walentną lub 13-walentną (1105)
? Oszczędności dla budżetu państwa z tytułu zaszczepienia wcześniaków szczepionką PCV13 (3 381 300)



Szczepionki skoniugowane
10-walentna
Wskazania do stosowania - zapobieganie (czynne uodparnianie)
1. Inwazyjnej Chorobie Pneumokokowej 
2. ostremu zapaleniu ucha środkowego wywołanemu przez serotypy szczepionkowe Streptococcus pneumoniae  
13-walentn
Wskazania do stosowania - zapobieganie (czynne uodparnianie)
1. Inwazyjnej Chorobie Pneumokokowej 
2. zapaleniu płuc
3. ostremu zapaleniu ucha środkowego wywołanemu przez serotypy Streptococcus pneumoniae  zawarte w szczepionce
Szczepionka 13-walentna stworzona została na naukowych podstawach szczepionki 7-walentnej, wyznaczającej standard w profilaktyce chorób pneumokokowych u dzieci na całym świecie.12,13 
13-walentna zawiera 13 serotypów bakterii pneumokokowej: 
1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F 23F oraz 3, 6A, 19A, odpowiedzialnych za choroby inwazyjne i nieinwazyjne.