Najczęstszą postacią gruźlicy jest gruźlica płuc. Czy możemy zarazić się nią przez podanie ręki lub przybywając w tym samym pomieszczeniu z chorym? Dr Piotr Piskorz wyjaśnia wątpliwości.

Najłatwiej zarazić się gruźlicą płuc przez oddychanie tym samym powietrzem, co nielecząca się osoba chora. Człowiek taki kichając lub kaszląc uwalnia prątki gruźlicy, które unosząc się w powietrzu, w sposób bezpośredni lub pośredni (zasysając tzw. jądra kropelek) stwarzają niebezpieczeństwo dla innych osób.

Szacuje się, iż jeden prątkujący chory niepoddany leczeniu, może w ciągu roku zarazić nawet 20 osób. Aby uznać, że osoba ma podwyższone ryzyko zarażenia się gruźlicą, należy stwierdzić, czy czas przebywania z nią był wystarczający. Za taki czas w przybliżeniu można uznać wspólne przebywanie z chorym lub w jego pomieszczeniu powyżej 8 godzin w ciągu doby. Tak, więc, epizodyczny kontakt z osobą chorą np. w autobusie lub kinie nie ma znaczenia w epidemiologii gruźlicy.

Czynniki sprzyjające zachorowaniu to:

Ocenia się, że około 70 proc. populacji miało kontakt z prątkami gruźlicy, jednak wniknięcie prątków do organizmu - zarażenie -  nie jest jednoznaczne z zachorowaniem na tę chorobę. Tylko około 10 proc. osób zakażonych prątkiem gruźlicy ma jawne objawy choroby. Rozwój choroby uzależniony jest bowiem od wielu czynników indywidualnych, między innymi: stanu układu odpornościowego, wieku oraz uwarunkowań genetycznych.

Przebieg choroby

Początkowo choroba przebiega bezobjawowo. Symptomy, jakie czasem pojawiają się to:

Rozpoznawanie

Pacjent obserwujący u siebie niepokojące w/w objawy powinien zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który może zlecić wykonanie badania RTG klatki piersiowej. Następnie, jeżeli podejrzenie jest bardziej prawdopodobne, kieruje go do poradni chorób płuc i gruźlicy, która zleca badania odksztuszanej wydzieliny, bądź z uwagi na ryzyko epidemiologiczne, samodzielnie kieruje chorego do szpitala o profilu ftyzjatrycznym (zajmującymi się diagnostyką i leczeniem gruźlicy). Wykonywanie próby tuberkulinowej (sprawdzającej odporność pacjenta na gruźlicę) aktualnie nie uważa się za istotny element diagnostyczny.

Leczenie gruźlicy płuc

Leczenie gruźlicy jest bardzo skuteczne i w 99 proc. przypadków dochodzi do pełnego wyleczenia. Jest to możliwe, jeśli chory ściśle przestrzega zasad terapii. Zwykle trwa ona około 6 miesięcy, chory przyjmuje kombinacje różnych, zazwyczaj dwóch lub trzech leków przeciwprątkowych. Niestety czasami kuracja niesie ze sobą skutki uboczne takie jak uszkodzenia:

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opracowała nowoczesną strategię walki z gruźlicą. Szczególny nacisk kładzie ona na konieczność bezpłatnego dostępu do lekarstw i monitorowania leczenia.

Po zachorowaniu

Opiekę nad pacjentem w okresie 3 lat od zachorowania sprawuje poradnia chorób płuc i gruźlicy, która zleca okresowo badania kontrolne. Należą do nich prześwietlenie klatki piersiowej oraz badanie plwociny. Ocenia ona również stopień uszkodzenia układu oddechowego przez gruźlicę wnioskując w wybranych przypadkach o przyznanie grupy inwalidzkiej.

Profilaktyka

Chcąc uniknąć rozprzestrzeniania się choroby należy zadbać o jak najskuteczniejsze i najwcześniejsze diagnozowanie, które umożliwi szybkie podjęcie skutecznego leczenia. Wdrożone leczenie powinno być prowadzone przez przewidziany okres z zachowaniem należytej staranności. Tylko osoby, które miały istotny epidemiologicznie, wyżej opisany kontakt z chorym, powinny wykonać kontrolne badanie radiologicznie klatki piersiowej. Jeżeli wśród nich są dzieci, zalecam kontrolę w poradni chorób płuc i gruźlicy dla dzieci, która podejmie odpowiednie działania.

dr Piotr Piskorz

specjalista chorób płuc

Centrum Medyczne PRO-MED

Wołomin Al. AK 64/13 tel. (022) 499-80-70

Wołomin ul. Mieszka I 16 tel. (022) 776-50-60

Kobyłka ul. Załuskiego 86 tel. (022)-786040-00

www.promed.net.pl