Ta bardzo częsta choroba kobiet ma podłoże hormonalne. Zazwyczaj wiąże się z nadmiernym owłosieniem typu męskiego, a także z bezpłodnością. Leczenie przywraca kobietom szanse na posiadanie potomstwa.

Zespół policystycznych jajników (zespół Steina-Leventhala) jest jedną z najczęstszych chorób układu hormonalnego u kobiet w wieku rozrodczym. Jego występowanie ocenia się na około 5%. Zespół charakteryzuje się występowaniem nieregularnych miesiączek, rzadziej zupełnym ich brakiem, hisutyzmem, czyli nadmiernym owłosieniem typu męskiego u kobiet, otyłością oraz prawie zawsze bezpłodnością. Przyczyna tej choroby nie jest ostatecznie wyjaśniona. W organizmie kobiety dochodzi do zwiększenia stężenia androgenów (męskie hormony płciowe) i lutropiny (LH, hormon wydzielany przez przysadkę mózgową). Zwiększona zawartość testosteronu we krwi kobiety blokuje cykl miesiączkowy. Zespół policystycznych jajników i wiążący się z tym wzrost stężenia androgenów często współistnieje z insulinoopornością. Jest to stan, w którym występuje zmniejszona wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Stan ten występuje także u osób z cukrzycą typu II i z otyłością. Powoduje on zwiększone stężenie insuliny w organizmie. Wiąże się to ze zwiększoną produkcją androgenów przez jajniki i zmniejszeniem produkcji białek wiążących testosteron w wątrobie, co skutkuje zwiększeniem jego stężenia we krwi.

Objawy

U około 90% kobiet z zespołem policystycznych jajników występują nieregularne krwawienia miesięczne lub ich brak. Chore prawie zawsze są bezpłodne. Ponadto skarżą się na porost włosów na brodzie, górnej wardze, udach i w okolicach sromu. U około połowy występuje otyłość.

Diagnostyka

Rozpoznanie zespołu policystycznych jajników opiera się na wykryciu charakterystycznych zmian w stężeniach hormonów we krwi. Najważniejszym parametrem do rozpoznania jest stosunek lutropiny do folikulotropiny (LH/FSH). Jeśli we krwi pobranej w 6-9 dniu cyklu miesięcznego wynosi powyżej 2, to z możemy podejrzewać zespół policystycznych jajników. Ponadto należy oznaczyć stężenia innych hormonów płciowych: estrogenów, testosteronu oraz poziom białka wiążącego hormony płciowe (SHBG). Drugim ważnym kryterium rozpoznania jest badanie USG jajników. W zespole policystycznych jajników widoczne są powiększone jajniki, nawet dwukrotnie niż u zdrowych kobiet, z licznym małymi pęcherzykami.

Leczenie