Za wysoki cholesterol?Choroba miażdżycowa? Ból nóg po przejściu kilkuset metrów? Może to miażdżyca tętnic kończyn dolnych. Jakie są jej rodzaje i jak się ją leczy?
Miażdżyca w swej istocie sprowadza się do postępującego stwardnienia ścian naczyń i pogrubienia śródbłonka (czyli wewnętrznej warstwy0, powodowanego przede wszystkim odkładaniem się w nim ciał tłuszczowych. Doprowadza to do ubytków w jego ciągłości i tym samym do nierówności wewnętrznej powierzchni naczynia w miejscu zaawansowanych zmian miażdżycowych, do tworzenia się zakrzepów przyściennych i zwężenia jego światła.

Do najczęstszych zmian miażdżycowych dochodzi w mózgu, sercu, nerkach i kończynach dolnych. Mimo wczesnych początków rozwoju zmian miażdżycowych w naczyniach, dolegliwości i objawy warunkowane ich rozwojem występują zazwyczaj znacznie później, gdyż zjawiają się dopiero z chwilą upośledzenia ukrwienia poszczególnych narządów.
Uwzględniając umiejscowienie zmian i objawy, lekarze rozróżniają cztery postacie miażdżycowego niedokrwienia kończyn dolnych:
Niedrożność lub zwężenie końcowego odcinka aorty brzusznej i tętnicy lub tętnic biodrowych zwane zespołem Leriche'a, często bez typowego chromania przystankowego , oraz znacznym osłabieniem i znikaniem mięśni podudzi i ud. U wielu chorych widoczne jest stale utrzymujące się zblednięcie skóry, szczególnie na stopach. U mężczyzn występują zaburzenia wzwodu, spowodowane zmniejszonym dopływem krwi do członka. Przebieg choroby jest długotrwały. Pogorszenie jest zwykle powiązane z pojawieniem się dodatkowej niedrożności w tętnicach udowych i podkolanowych.
Niedrożność udowo-podkolanowa zdarza się najczęściej. Stopniowo pojawiają się wszystkie charakterystyczne cechy niedokrwienia, a postęp choroby jest szybszy niż w przypadkach niedrożności końcowego odcinka aorty i tętnic biodrowych. Rozwój choroby bywa przeważnie etapowy, z charakterystycznymi okresami poprawy, pozornie świadczącymi o zatrzymaniu choroby. Ból pojawiający się w czasie chodzenia pozwala przejść odległość 200-400 metrów, która w miarę rozwoju choroby stopniowo się skraca.
Niedrożność obwodowa, czyli tętnic podudzia występuje przeważnie u osób młodych. U ludzi starszych zwykle współistnieje z cukrzycą. Często pierwszym objawem sprowadzającym chorego do lekarza jest ból spoczynkowy lub owrzodzenie palca. Ból pojawiający się w czasie chodzenia jest umiejscowiony w stopie lub palcach; często bywa odczuwany jako drętwienie.
Niedrożność wielopoziomowa przeważnie pojawia się po kilku latach choroby, niezależnie od pierwotnego umiejscowienia zmian, jako wyraz dużego zaawansowania miażdżycy. Zwężenia i niedrożności występują w wielu odcinkach tętnic kończyn dolnych. Objawia się najczęściej wyraźnym pogorszeniem ukrwienia kończyny chorego, który dotychczas odczuwał jedynie dolegliwości związane np. z istniejącą już niedrożnością końcowego odcinka aorty, tętnic udowych albo tętnic podkolanowych.
Jakie są stopnie zaawansowania niedokrwienia
W celu wskazań do operacji oraz ustalenia rokowania określa się stopień niedokrwienia kończyny, najczęściej według klasyfikacji Fontaine'a:
I stopień ? bez objawów
II stopień ? chromanie przystankowe
III stopień ? bóle spoczynkowe
IV stopień ? martwica, zgorzel
Leczenie
W zachowawczym leczeniu miażdżycy a zwłaszcza objawów będących jej następstwem, stosuje się preparaty rozrzedzające światło zwężonych naczyń, usprawniając przemianę tłuszczów (lipidów) w organizmie oraz zapobiegające tworzeniu się zakrzepów przyściennych śródnaczyniowych.
Warunkiem skuteczności postępowania profilaktyczno - leczniczego jest wytrwałość w systematycznym, długotrwałym stosowaniu zaleconych wyłącznie przez lekarza środków.