Zapewne każdy z nas użył kiedyś słowa "hipochondryk", opisując kogoś przesadnie zainteresowanego swoim zdrowiem. Z reguły wypowiadamy je tonem pełnym politowania,  tymczasem hipochondria jest zaburzeniem zaliczanym do silnych nerwic.

Jak powstają zaburzenia nerwicowe?

Zaburzenia nerwicowe powstają na skutek zaistnienia konfliktów czy przeżyć, z  którymi dana osoba nie potrafi sobie poradzić. Problemy te mogą mieć źródło w sprzecznych pragnieniach lub zakazach społecznych i moralnych, nie pozwalających na ujawnienie i realizację jej potrzeb. Często potrzeby te są nieuświadomione, bądź zepchnięte do nieświadomości, przez co dla chorego ich zaspokojenie nie jest możliwe. Im bardziej jednostka ma wykształcone mechanizmy radzenia sobie, tym mniejsza tendencja do wystąpienia objawów nerwicowych.

Jak objawia się hipochondria?

Najczęściej jest to uczucie bólu w różnych częściach organizmu, nie spowodowanego żadną chorobą. Na tego rodzaju bóle nie działają tabletki przeciwbólowe. Osoba chora na hipochondrię cierpi na wysoko zaawansowany egocentryzm, który objawia się nadmierną troską o własne zdrowie i obawą jego utraty. Jest przekonana o istnieniu jednej lub wielu chorób i odczuwa w związku z tym rzeczywiste bóle i trudności. Charakterystyczny jest ciągły lęk o własne zdrowie. Chory może być roszczeniowy i domagać się atencji  i opieki od świata zewnętrznego. Niezależnie zaś od ilości poświęcanej uwagi wydaje się mu, że został porzucony i jest osamotniony w trosce o kondycję.

Jak ją leczyć?

Terapię hipochondrii utrudniają dwie podstawowe przyczyny. Po pierwsze, chory jest głęboko przekonany o tym, że jego dolegliwości wynikają z choroby ciała i dlatego nie akceptuje sugestii lekarza o konieczności leczenia przez psychologa lub psychiatrę. Po drugie, zachowania hipochondryczne - choć nieakceptowane społecznie - pomagają mu zachować pewien rodzaj równowagi psychicznej. Próby usunięcia przyczyn jego dolegliwości są odbierane jako usiłowanie zaburzenia tej równowagi, co z kolei powoduje niechęć do terapii. Czasami jednak, po zdobyciu zaufania osoby chorej, udaje się przekonać ją do leczenia. Korzystne efekty zanotowano dzięki stosowaniu leków antydepresyjnych. Częściej jednak osoby takie poddaje się psychoterapii behawioralno-poznawczej. Ogólnie rzecz biorąc, teoria behawioralna zakłada, że zachowania nerwicowe są wyuczoną reakcją i w związku z tym powinny być leczone metodami opartymi na mechanizmach uczenia. W przypadku hipochondrii działania terapeutyczne mają więc na celu wytworzenie u chorego nowego podejścia do problemu jakim jest hipochondria i reagowania na nią, by tak jak w chorobie przewlekłej, nauczył się z nią żyć i zrozumiał, że odczuwane przez niego przykre dolegliwości nie uniemożliwiają mu normalnego funkcjonowania.

Elżbieta Wiechowska

Piśmiennictwo:
Kokoszka A., (2004), ?Zaburzenia nerwicowe?, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna
Bilikiewicz A., (2007), ?Psychiatria?, Wydawnictwo Lekarskie PZWL