Ospa prawdziwa to tzw. ospa czarna. Jest to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa ospy prawdziwej. Najczęstsza postać jest łagodna, niegroźna dla człowieka. Postać krwotoczna przebiega bardzo ostro i zawsze kończy się zgonem. Odmiana złośliwa to ta, w której nie pojawiają się strupki. Chorobę przenosi człowiek poprzez ślinę i wydzielinę z nosa. Czasami zdarza się, iż osoba zaraża się przez bezpośredni kontakt ze zmianami na skórze chorego, wydzieliną z pęcherzyków, bielizną, pościelą, itd. Chory zaraża innych od momentu pojawienia się u niego gorączki.

Pierwsze objawy pojawiają się po około dziewięciu dniach od momentu zakażenia. Są to głównie gorączka, osłabienie i uczucie rozbicia. Wirusy zakażają komórki drobnych naczyń krwionośnych skóry i błon śluzowych. Wtedy do objawów dołączają złe samopoczucie, dreszcze, wymioty, ból głowy i pleców. Dalej, po około 2-3 dniach, pojawia się charakterystyczna, plamkowo- grudkowa wysypka, przechodząca następnie w pęcherzyki. Po kolejnych 10 dniach pęcherzyki przeradzają się w strupy, które samoistnie odpadają, pozostawiając blizny.

Powikłania w ospie prawdziwej występują rzadko. Do zgonu dochodzi zwykle u osób w drugim tygodniu od momentu zakażenia. Przed zachorowaniem na ospę skutecznie chronią odpowiednie szczepionki.