Wiadomości ogólne

Brzozę znaleźć można w całej Europie, a także w niektórych rejonach Azji. Rośnie w lasach, przy drogach, na łąkach. Występuje także pod nazwami: brzoza biała, brzezina.

Działanie lecznicze

SUROWCE LECZNICZE: liście, pączki, sok i czyr (guzowata narośl na pniu, często mylnie nazywany hubą).

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE: liście - moczopędne, wzmagające przemianę materii, napotne, bakteriobójcze; czyr - wzmacniające, przeciwzapalne.

Liście brzozy wykazują działanie moczopędne, dezynfekując jednocześnie drogi moczowe. Przyspieszają wydzielanie produktów przemiany materii.

Dlatego liście brzozy można polecić w:

Liście brzozy mogą być użyteczne w leczeniu uszkodzeń wątroby spowodo­wanych stosowaniem silnych środków chemicznych.

Warto wiedzieć, że można też używać ich w leczeniu chorób skóry:

W przeciwieństwie do liści, pączki nie odznaczają się tak silnymi właściwo­ściami moczopędnymi. Wykazują za to właściwości napotne, przeciwzapalne i żółciopędne.

Z kolei świeży sok z brzozy używano od tysięcy lat przy kuracjach wzmacniają­cych. Zauważono, iż jego stosowanie działa wzmacniająco na organizm. Zaleca się go często osobom w podeszłym wieku, a także tym, które przeszły ciężkie choroby. Ponadto zapo­biega on tworzeniu się kamieni moczowych oraz reguluje przemianę materii. Jest też korzystny w chorobach wątroby i skóry. Może być przydatny w walce z przetłuszczaniem się włosów i z piegami, kiedy stosuje się go zewnętrznie.

Medycyna ludowa uważała czyr, czyli narośl na pniu brzozowy, za lek przeciwnowotworowy. Jej stosowanie zwiększa odporność organizmu, działa przeciwzapalnie na śluzówki narządów rodnych oraz przewodu pokarmowego. Czyr może być używany do płukania jamy ustnej, a także w zaparciach, zapaleniach pochwy i szyjki macicy. Warto wiedzieć, że czyr można stosować w przewlekłych nieżytach oraz toksycznych uszkodzeniach wątroby. Co interesujące, zauważono, że poprawia samopoczucie chorych z zaawansowanymi stadiami choroby nowotworowej.

Przepisy stosowania

ODWAR Z LIŚCI. Przygotowujemy go w następujący sposób: w odpowiednim naczyniu umieszczamy 1 łyżkę suszonych liści i zalewamy ją szklanką wody. Następnie całość gotujemy przez ok. 3-5 minut i przecedzamy. Pijemy między posiłkami w 2 -3 porcjach. Stosujemy w zakażeniach układu moczowego, kamicy moczowej, obrzękach oraz chorobach skóry.

NAPAR Z LIŚCI. Do jego przyrządzenia używamy 1 łyżki suszonych liści, którą umieszczamy w naczyniu i zalewamy szklanką wrzątku. Następnie trzymamy całość pod przykryciem przez około 10 minut. Napar pijemy 2-3 razy dziennie.

SOK Z LIŚCI BRZOZY. Do przyrządzenia soku używamy jedynie świeżych liści (ok. 100 g). Używamy do tego sokowirówki. Tego typu sok możemy utrwalać dodając równą objętość spirytusu 70-procentowego. Tego typu sok powinniśmy spożywać na pól godziny przed jedzeniem. Pijemy 2-3 razy dziennie, po 30-40 kropli na kieliszek wody.

NAPAR Z PĄCZKÓW. Przygotowujemy go z 1 łyżki suszonych pączków, którą umieszczamy w naczyniu i zalewamy szklanką wrzątku. Całość odstawić na około kwadrans. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach.

SOK Z PĄCZKÓW. Tego typu sok warto stosować w kuracji wzmacniającej przez około 2-3 tygodnie. Pijemy po ? lub 1 szklance soku. Sok ten możemy utrwalić alkoholem. Wtedy możemy pić go niezależnie od pory roku.

ODWAR Z CZYRU. Przepis na odwar: do 1 łyżki proszku czyru wysuszonego i sproszkowanego dolewamy szklankę wody, a następnie całość gotujemy przez około 10 minut. Stosujemy w wymienionych powyżej chorobach. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach, 2-3 razy dziennie.

Warto wiedzieć, że liście brzozy wchodzą w skład preparatów przygotowywanych przez przemysł zielarski o nazwach: UROGRAN, REUMOGRAN, BETAGRAN i PYROSAN. Wyciągi alkoholowe wchodzą w skład pasty FITOLIZYNA oraz płynu BETASOL.

Zbiór i konserwacja

Liście zbieramy młode, jeszcze niezupełnie rozwinięte. Wybieramy lepkie, pokryte żywicową substancją. Suszymy je w ocienionych i przewiewnych miejscach w temperaturze do 45°C. Do tego rozkładamy w cienkich warstwach. Po wysuszeniu chronimy przed światłem.

Pączki zbieramy zimą. Zbioru dokonujemy jedynie ze ściętych drzew. Podobnie jak liście, pączki również suszymy w miejscach ocienionych.

Sok uzyskujemy wczesną wiosną, kiedy zaczynają nabrzmiewać pąki. W tym celu należy wywiercić otwór w pniu lub naciąć głęboko gałęzie. Pamiętajmy przy tym, żeby po pobraniu soku zatkać nacięty otwór w drzewie.

Czyr brzozowy jest charakterystyczną naroślą (grzyba ?Innotus obliquus" przerastającego pień) o popękanej w różnych kierunkach powierzchni. Wyglądem przypomina on czeczotę, lecz w odróżnieniu od czeczoty jej przekrój jest zabarwiony na czarno. Często czyr jest mylona z hubą.

Substancje lecznicze

W liściach obecne są saponiny, garbniki katechinowe, flawonoidy, kwasy organiczne, związki terpenowe, niewielkie ilości olejku eterycznego, sole mineralne i substancje żywicowe. Z kolei czyr zawiera związki sterolowe oraz trójterpeny.