Wczesna profilaktyka skuteczną bronią przeciwko zakażeniom HPV, które mogą być przyczyną raka szyjki macicy.  Spośród kilkunastu państw europejskich Polska ma najwyższy odsetek umieralności pacjentek leczonych z powodu raka szyjki macicy! Każdego dnia umiera 5 Polek dotkniętych tym nowotworem, co w skali roku daje liczbę bliską 2000. Rak szyjki macicy nie jest dziedziczny. Jego przyczyną jest zakażenie rakotwórczym wirusem HPV. Wiedza na ten temat oraz znajomość metod zapobiegania zakażeniom jest w Polsce wciąż na bardzo niskim poziomie. Czy edukacja społeczeństwa może wpłynąć na statystyki? W krajach rozwiniętych od kilkudziesięciu lat obserwuje się spadek zapadalności na raka szyjki macicy, co jest wynikiem skutecznego wykrywania i leczenia stanów przedrakowych. Na tym tle Polska wypada bardzo niekorzystnie: umieralność od wielu lat pozostaje na tym samym poziomie. Niepokojący jest fakt wzrostowej tendencji zachorowalności w coraz młodszych grupach wiekowych ? pomiędzy 20 a 39 rokiem życia. Czy śladem państw Europy Zachodniej ten trend można odwrócić?  Badania cytologiczneStany przedrakowe mogą być wykrywane dzięki badaniom cytologicznym lub przy użyciu nowych rozwiązań, jak testy molekularne na obecność wirusów HPV. Zaleca się, aby każda kobieta regularnie poddawała się takim badaniom. Profilaktyka, podobnie jak w przypadku innych nowotworów, jest najprostszą i najskuteczniejszą metodą uchronienia się przed rozwojem choroby. Badania cytologiczne to tzw. profilaktyka wtórna. W przypadku HPV wcześnie wykryte i odpowiednio leczone zmiany dają gwarancję niemalże stuprocentowej skuteczności leczenia. Niestety większość Polek nie ma dostatecznej wiedzy na temat profilaktyki raka szyjki macicy, a odsetek kobiet regularnie badających się jest bardzo niski.  SzczepieniaSkuteczną metodą profilaktyki pierwotnej, uzupełniającej badania cytologiczne, są szczepienia przeciw rakotwórczym typom wirusa HPV. Najwyższą skuteczność szczepień uzyskujemy u dziewcząt będących przed ekspozycją na wirusa, który przenoszony jest drogą płciową. Badania kliniczne pokazują również, że ta młoda grupa wiekowa najlepiej odpowiada na szczepienie (wytwarzany jest najwyższy poziom przeciwciał). Z tych powodów specjaliści zalecają szczepić dziewczynki w wieku 11-13 lat.?Wyniki dotychczasowych analiz wykazały skuteczną ochronę przez około 9 lat (tyle do chwili obecnej trwają badania), jednak stwierdzane stężenia przeciwciał pozwalają oszacować trwałość ochrony przed zakażeniem na kolejne 20-30 lat ? wyjaśnia prof. Wysocki, pediatra z Katedry Profilaktyki Zdrowotnej UM w Poznaniu. Ważne jednak, aby skonsultować się z lekarzem pediatrą przed decyzją o zaszczepieniu. Lekarz odpowie na nurtujące rodziców pytania.? Reasumując, optymalną formą ochrony przed rakiem szyjki macicy jest połączenie profilaktyki  pierwotnej (szczepienia) i wtórnej ? regularnego wykonywania badań cytologicznych. Kto zapłaci za szczepienie?Szczepienia przeciwko HPV należą do grupy szczepień zalecanych. Nie są refundowane przez NFZ, mimo że w coraz większej liczbie państw Unii Europejskiej (Niemcy, Anglia, Hiszpania, Portugalia) szczepienia te wchodzą do podstawowego pakietu, zwykle dla dziewcząt w wieku 11-13 lat. W Polsce od kilku lat obserwujemy inne zjawisko. Na zakup szczepionki przeciwko HPV dla swoich mieszkańców decyduje się coraz więcej samorządów miast i gmin. Od dłuższego czasu program taki realizuje Gdynia czy Poznań, od tego roku również Lublin. ?Zainteresowanie tymi szczepieniami jest duże, co świadczy o tym, że dla wielu rodziców barierą jest cena, natomiast są przekonani o potrzebie ochrony swoich córek. Dzięki przetargom organizowanym przez samorządy dla firm produkujących szczepionki udaje się znacznie obniżyć koszty szczepień? ? przekonuje prof. Wysocki.