Wiadomości ogólne

W stanie naturalnym melisa występuje na południu Europy, w Afryce północnej i w Azji Mniejszej. Oprócz tego w wielu krajach, także w Polsce, uprawia się ją, choćby dla celów spożywczych. W wielu kuch­niach stosuje się ją bowiem jako przyprawę do sałat, mięs, zup, napojów, herbaty. Warto wiedzieć, że melisa (która po grecku oznacza pszczołę), była ceniona przez pszczelarzy, którzy nacierali nią ule przed wpuszczeniem pszczół. W Starożytności uważano, iż melisa ma działanie wzmacniające i zwalcza melancholię. Warto pamiętać, iż ziele melisy po zgnieceniu wydziela zapach cytryny.

Melisa występuje także niekiedy pod nazwami: rojownik lekarski, pszczelnik, matecznik.

Działanie lecznicze

SUROWCE LECZNICZE: ziele.

WŁAŚCIWOŚCI LICZENICZE: uspokajające, przeciwskurczowe.

Melisa może z powodzeniem zastąpić przyjmowanie syntetycznych leków uspokajających. Liście melisy stanowią bowiem bardzo łagodny, a jednocześnie skuteczny środek uspokajający. Niwelują nadmierne napięcie układu nerwowego. Dobrze tolerują ją ludzie znerwicowani, skarżący się na trudności z zasypianiem oraz lęki czy poczucie zagrożenia. Warto podkreślić, że choć bardzo skuteczna również dla starszych osób, melisa jest szczególnie korzystna dla młodych, uczących się lub pracujących umysłowo.

Ponadto melisa jest pomocna w leczeniu łagodnych zaburzeń rytmu serca, gdyś działa na serce uspokajająco. Z kolei wyciągi z melisy działają przeciwza­palnie i przeciwbakteryjnie - potrafią niszczyć różne rodzaje bakterii (barwiących się Gram dodatnio, jak i Gram ujemnie) oraz bakterie niewrażliwe na antybiotyki. Tego typu wyciągi regulują też pracę przewodu pokarmowego: znoszą stany skurczowe w drogach żółciowych i jelitach. Znane i cenione jest działanie melisy w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Wykazano w pracach doświadczalnych, że melisa hamuje nadmierny rozwój komórek nowotworowych.

Medycyna ludowa polecała melisę dla regulacji miesiączek oraz jako skuteczny środek przeciwwymiotny dla kobiet w ciąży oraz środek mlekopędny dla kobiet karmiących piersią. Zalecano ją też w stanach nadmiernej pobudliwości płciowej. Zewnętrznie stosowane wyciągi melisy pomocne miały być w leczeniu czyraków i owrzodzeń oraz znosić bóle stawowe.

Przepisy stosowania

NAPAR. Przygotowujemy go w następujący sposób: do naczynia, do którego wrzuciliśmy łyżkę suszonego ziela, wlewamy szklankę wrzątku i całość zostawiamy na ok. 10-15 minut. Następnie przecedzamy. Pijemy w 2-3 porcjach w przypadkach dużego zdener­wowania i zaburzeń trawienia.

ALKOHOLOWE WYCIĄGI. Dobrym przykładem takiego wyciągu jest wino. Przygotowujemy go w poniższy sposób: 3 łyżki suszonego ziela umieszczamy w naczyniu i zalewam 1itrem białego wina. Całość zostawiamy na kilka dni. Pijemy po 1-2 łyżki w przypadku bezsenności, migreny, zaburzeń nerwicowych, czy zaburzeń miesiączkowania.

HERBATA. Możemy melisę używać do sporządzania herbaty. Jest ona zalecana kobietom, zwłaszcza w czasie miesiączkowania.

Z CZYM ŁĄCZYĆ MELISĘ? W nerwicach łączyć możemy melisę z rumiankiem, arcydzięglem, miętą (co wzmacnia ich działanie) W przypadkach zaburzeń rytmu serca łączymy melisę z kozikiem, lipą lub. głogiem.

Melisa wchodzi w skład mieszanki przygotowywanej przez przemysł zielarski NERVOGRAN, a wyciąg w skład kropli NERVOSOL.

Zbiór i konserwacja

Zbioru dokonujemy na początku kwitnienia w maju, czerwcu lub sierpniu. Warto wiedzieć, że melisa kwitnie niebieskobiałymi, liliowobiałymi lub żółtobiałymi kwiatami. Zbiory przeprowadzamy w dni suche, w późniejszych godzinach dnia (tzn. po obeschnięciu rosy). Zbieramy liście i ulistnione szczyty pędów długości ok. 10-15 cm.

Suszenie przeprowadzamy w następujący sposób: ziele melisy rozkładamy cienką warstwą w miejscach ocienionych i zostawiamy do wysuszenia. Suszenie powinno przebiegać w temperaturze nie wyższej niż 35°C.

Substancje lecznicze

Melisa zawiera: olejek eteryczny (jego głównymi składnikami są cytral i geraniom), związki żywicowe garbniki, śluzy, trójterpeny, substancje gorzkie i kwasy organiczne.