Uporczywy, jednostronny ból głowy, nadwrażliwość na światło, hałas i zapachy, nudności  oraz wymioty - to objawy, które mogą wskazywać na atak migreny.

Co to jest migrena?

Migrena należy do samoistnych (nie wywołanych urazem czy trwającą chorobą) bólów głowy, którym często towarzyszy nadmierna wrażliwość na światło (fotofobia), dźwięki (fonofobia) i zapachy (olaktofobia). Osoby cierpiące na migrenę uskarżają się na jednostronny, tętniący ból o wysokim stopniu nasilenia, utrzymujący się od 4 do 72 godzin, pojawiający się z różną częstotliwością, od pojedynczych napadów w roku do kilku razy w miesiącu. Migrenę trwającą dłużej niż trzy dni określa się jako stan migrenowy. Występujące okresowo napady często wiążą się z pojawieniem nudności i  wymiotów.

Podejrzenie migrenowych bólów głowy powinno być poparte diagnozą lekarską.

Kiedy pojawiają się pierwsze bóle migrenowe?

Migreny często dają o sobie znać juz w dzieciństwie lub wieku dojrzewania, w większości przypadków przed 30 rokiem życia. Dolegliwość ta dotyka 10-15% populacji i w przeważającym stopniu dotyczy kobiet, które chorują cztery razy częściej niż mężczyźni.

Napady są zazwyczaj trudne do przewidzenia, niekiedy poprzedzają je objawy zwiastunowe nazywane aurą, do których zalicza się określone wrażenia czuciowe i wzrokowe, a także przemijające niedowłady.

 

Podłoże migreny

Podłoże migreny nie jest do końca poznane. Uważa się, że pewną rolę odgrywają tu predyspozycje genetyczne. Migrenę wiąże się z zaburzeniami metabolizmu serotoniny (neuroprzekaźnik- związek przenoszący sygnały między kom. nerwowymi).

Czynniki wywołujące i nasilające ból

Czynnikami, które mogą wywoływać, zwiększać częstość lub nasilać bóle migrenowe są:

- nieracjonalna dieta,
- niektóre produkty żywnościowe (np. produkty o wysokiej zawartości kakao lub kofeiny, alkohol),
- zbyt długi lub zbyt krótki sen,
- zaburzenia gospodarki hormonalnej (okres menstruacji, przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,  okres menopauzy),
- czynniki środowiskowe (wahania temperatury i ciśnienia, ekspozycja na stres),
- nikotyna (bierne lub czynne palenie tytoniu).

Leczenie

Powracające silne bóle głowy znacznie obniżają jakość życia dotkniętych nimi osób, co wpływa na podjęcie terapii farmakologicznej. Długotrwałe przyjmowanie syntetycznych preparatów przeciwmigrenowych wiąże się z występowaniem działań niepożądanych (schorzenia gastryczne, nawroty migreny). Niejednokrotnie jednocześnie z preparatami przeciwmigrenowymi chory stosuje leki przeciwbólowe i przeciwwymiotne. Często istnieje wiele przeciwwskazań do zastosowania kuracji lekowej, a jej koszty przewyższają możliwości pacjentów. Dlatego tak ważna jest alternatywna terapia, z zastosowaniem preparatów pochodzenia roślinnego.

Do ziół stosowanych w terapii bólów migrenowych zalicza się złocień maruna (syn. wrotycz maruna), lepiężnik różowy oraz jaśmin żółty. W Polsce zarejestrowano i dopuszczono do obrotu preparaty bazujące wyłącznie na pierwszym z wymienionych surowców.

Związek zawarty w ziele maruny, zwany partenolidem, skutecznie hamuje uwalnianie serotoniny, czego skutkiem jest zmniejszenie bólu i ustąpienie objawów towarzyszących migrenie. W lecznictwie stosuje się sok ze świeżego ziela złocienia maruny. Jest to preparat cieszący się dużym uznaniem w Anglii. Sięgnięcie po środki bazujące na tym surowcu powinno być jednak poprzedzone konsultacją lekarską.

Podobna zasadę działania wykazuje, zawarta w liściach i korzeniu lepiężnika, petazyna  oraz wyciągi z kłącza żółtego jaśminu.

W leczeniu migreny znajdują także zastosowanie surowce o działaniu przeciwzapalnym, zawierające salicylany, np. kora wierzby.

Warto także wspomnieć o kojącym dolegliwości bólowe wpływie olejków eterycznych. W aromaterapii miejscowo (zewnętrznie!) stosuje się olejki rozszerzające naczynia krwionośne, takie jak: olejek miętowy, eukaliptusowy, kamforowy, sosnowy, świerkowy, jodłowy i kosodrzewinowy. W aptekach i sklepach zielarskich dostępne są monopreparaty oraz kompozycje olejków w postaci płynnej i żelowej.

Równie ważne, jak odpowiednio dobrana farmakoterapia, wydaje się wyeliminowanie czynników prowokujących napady i przywiązanie większej wagi do rozładowywania napięcia związanego z codziennym funkcjonowaniem, poprzez aktywność fizyczną lub metody relaksujące.

Magdalena Zabłocka
Biotechnolog

Piśmiennictwo:

Brinkmann, H., Wibmeyer, K., Gehrmann, B. (2007). Fitoterapia. Wyd. Medpharm
Cybula, M., Wszelaki M. (2004).Zastosowanie niektórych preparatów pochodzenia roślinnego w leczeniu bólów głowy Podstawy fitoterapii, 1
Lamer-Zarawska ,E. (2007). Zioła na letnie dolegliwości. Panacea- Leki ziołowe, 3
Lamer-Zarawska ,E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J. (2007). Fitoterapia i leki roślinne. Wyd. Lek. PZWL
Mendel T. (2004). Migrena- obecny stan wiedzy. Medycyna rodzinna, 2