Kary cielesne są wciąż dopuszczalną i polecaną metodą wychowawczą. Dowiedz się, dlaczego nawet klapsy nie są wskazane w wychowaniu oraz jakie skutki psychologiczne powodują u dzieci.

Mimo, iż media, pedagodzy i psychologowie podkreślają szkodliwość kar cielesnych, większość Polaków wciąż nie zgadza się z ich opiniami. Wyniki badań wskazują, że bicie dzieci dla znacznej większości opinii społecznej wciąż stanowi popularną, wskazaną i polecaną metodę wychowawczą. Aż 61% badanych uznaje klaps, jako dopuszczalną karę dla dzieci oraz przyznaje się do jej stosowania. Szarpanie i popychanie, uderzenie lekko ścierką, paskiem lub innym przedmiotem, ciągnięcie za ucho, włosy, uderzenie dziecka paskiem lub innym przedmiotem, w taki sposób, że na ciele dziecka pozostały ślady ? siniaki, skaleczenia to inne mniej popularne metody wychowania, z których również zdarza się korzystać polskim rodzicom.

Dlaczego stosowanie tych kar wobec dziecka spotyka się z dużą aprobatą i akceptacją ze strony społeczeństwa?

Zwolennicy wyżej przedstawionych metod zazwyczaj powołują się na ich skuteczność, podkreślając własne doświadczenie. Mówią, że osoby, które karano klapsami wyrosły na porządnych i wartościowych ludzi. Podkreślają, że dziecko jest w stanie zrozumieć tylko komunikat przekazany karaniem fizycznym, a czasem klaps może uratować je przed wybiegnięciem na ulicę, czy innym niebezpieczeństwem. Ważnym powodem stosowania klapsów w wychowaniu jest brak znajomości alternatywnych metod. Spora część dorosłych nie lubi przecież w taki sposób karać swoich dzieci, jednak sięga po niego, nie wiedząc jak skuteczniej można zadziałać.  

Nawet klapsy nie są wskazane w wychowaniu dziecka

Kary fizyczne są najłatwiejszym sposobem ukarania dziecka. Użycie ich bardzo często związane jest z utratą cierpliwości, wybuchem złości ze strony rodzica, z sytuacją zagrożenia (np. gdy dziecko wybiegnie na ulicę). Początkowo te metody wydają się rodzicom być bardzo skuteczne ? w dziecku wzbudzony jest strach, a w rezultacie chwilowo unika zakazanego zachowania.

Kara cielesna bazuje, więc na obawie i lęku, a nie na budowaniu relacji z dzieckiem w oparciu o szacunek. W obecności rodziców dziecko rzeczywiście zachowuje się w akceptowalny dla nich sposób, dlatego są oni przekonani o słuszności i skuteczności swojej metody. Dlaczego jest to tylko pozornie skuteczny sposób? Ponieważ dziecko prędzej czy później odczuje złość na rodziców, chcąc zrobić im na przekór, będzie powielało zakazane zachowanie pod ich nieobecność.  

Warto podkreślić, że klaps wraz z innymi formami kar cielesnych nie uczy dziecka jak postępować. Jest informacją, czego robić nie wolno, zaś nie mówi jak się zachowywać w zamian!  Z tego powodu również nie jest odpowiednim sposobem wychowania.

Co się dzieje z dzieckiem?

Jeśli wciąż jesteś zwolennikiem stosowania klapsów w wychowaniu, zastanów się jak byś się czuł, gdyby uderzył Cię przyjaciel, mąż, narzeczona, czy partnerka? Policzek wymierzony przez równego sobie może zadać ogromny ból fizyczny, jednak jest przede wszystkim zagrażający poczuciu zaufania i szacunku. Poniża i rodzi olbrzymią złość. Czy dziecko czuje się inaczej? Czy dziecko, które jest słabsze poczuje się tak jak Ty, gdy uderzyła cię osoba dorosła?

W obliczu otrzymania kary cielesnej młody człowiek czuje olbrzymi strach. Jest on paraliżujący, dlatego też dziecko nie jest w stanie myśleć o tym, dlaczego nie można biegać blisko ulicy. Rękę podniósł dorosły ?  w dziecku rodzi to poczucie bezsilności. Gdy jest to rodzic, któremu dziecko ufa bezgranicznie, uczy się jednocześnie, że najważniejsza osoba może bić i zadawać ból. Gdy sytuacja się powtarza, z czasem odczuwa upokorzenie, a jego poczucie własnej wartości bardzo słabnie. Dziecko zaczyna wierzyć, że zasługuje na takie bolesne kary, ponieważ jest nieważne i bezwartościowe.

Argumenty przeciwko stosowaniu kar cielesnych

* Kary cielesne powodują, że dziecko odczuwa strach przed własnymi rodzicami.
* Dziecko nabywa przekonania, że ukochana osoba może zadawać ból. Bijąc dzieci, uczymy je, że używanie przemocy jest dozwolone. Tę niebezpieczną wiedzę dziecko przenosi później w swoje otoczenie- najpierw szkolne, a następnie w życie dorosłe.
* Klaps jest dla dziecka poniżający, ponieważ musi uznać przewagę silniejszego -dorosłego. Poniżane dziecko traci wiarę w siebie, łatwo ulega innym. Poniżanie wyklucza również poczucie bycia szanowanym. W poczuciu wstydu, tłumi przykre emocje wewnątrz siebie. Oddala się tym samym od rodziców, do których czuje żal, złość, brak zrozumienia.
* Kary cielesne są niewskazane ze względu na budowanie relacji dziecko-rodzic. Relacje powstałe w oparciu o poczucie strachu, a nie wzajemnego szacunku rzutować będą na dorosłe życie dziecka i jego późniejszą rodzinę.
* Kary fizyczne nie uczą dziecka jak ma postępować.

Większość rodziców, którzy wychowują swoje dzieci nie ma na celu krzywdzenia ich. Każdy rodzic pragnie, by ich dzieci były szczęśliwe, dobre, życzliwe, szanowały i kochały bliźnich oraz wyrosły na wartościowych ludzi. Dlatego tak bardzo ważne jest, aby rodzice swoim zachowaniem, swoimi postawami, komunikatami dawali jak najlepszy przykład swoim pociechom. Wiele badań wykazało, że dzieci najszybciej uczą się przez modelowanie, czyli obserwowanie swojego otoczenia. Z tego powodu tak istotne jest, aby rodzina była najlepszym wzorem do naśladowania

Marika Wrońska
Psycholog

Piśmiennictwo:

Kwaśny A. i Trąbińska?Haduch M. (2008) Scenariusz spotkania edukacyjnego dla rodziców. Zamiast klapsa ? jak z miłością i szacunkiem wyznaczać dziecku granic.