Poród - Etap drugi

Drugi etap porodu to okres wydalania, który zaczyna się z chwilą wystąpienia całkowitego rozwarcia szyjki macicy, a kończy urodzeniem dziecka. Podczas tego okresu występuje faza parcia, która odbywa się z aktywnym udziałem rodzącej.

Parcie jest to wspomaganie skurczy, wytwarzanych przez mięśnie gładkie trzonu macicy, poprzez użycie mięśni poprzecznie prążkowanych. Mięśniami wspomagającymi okres parcia są mięśnie tłoczni brzusznej (używane są najczęściej podczas oddawania stolca).

W okresie wydalania część przodująca jest wpychana do dolnej części miękkiego kanału rodnego, który jest w tym czasie rozciągany. Wszystko odbywa się za sprawą skurczów partych, które wypierają główkę znajdującą się w dnie miednicy, łukiem wokół spojenia łonowego, z rozszerzaniem części miękkich, by umożliwić przejście główki.

Moment parcia

Skurcze parte są wyzwalane na zasadzie odruchu dopiero, kiedy część przodująca osiągnie dno miednicy - wtedy potrzeba aktywnego parcia staje się nie do opanowania. Z minuty na minutę skurcze stają się wtedy silniejsze, a rodząca zaczyna przeć przy udziale wszystkich mięśni tułowia. Dlatego też próby parcia bez odczuwania skurczy partych są bezpodstawne i doprowadzają jedynie do zmęczenia pacjentki. Problem pojawia się, gdy pacjentka jest w znieczuleniu zewnątrzoponowym i personel medyczny ani ona sama nie są w stanie precyzyjnie określić momentu parcia.

Uwaga na szyjkę macicy !

Często pacjentka odczuwa potrzebę parcia a położna na to nie zezwala, dzieje się tak, ponieważ by móc aktywnie przeć muszą być spełnione następujące warunki:

- ujście szyjki macicy musi być całkowicie rozwarte

- pęcherz płodowy musi być pęknięty

- główka musi być w miednicy

Parcie bez spełnionego któregokolwiek z warunków grozi wieloma powikłaniami, tj. utrudniony zwrot główki, co przedłuża czas porodu, pęknięcie szyjki macicy. Naturalnie może się tak stać podczas prawidłowego parcia, ale odsetek takich zdarzeń jest znikomy w stosunku do powikłań wynikających z nieprawidłowego parcia..

Ważna współpraca

Podczas okresu wydalania istotna jest współpraca rodzącej z położną. Najczęściej podczas parcia położna każe rodzącej chwycić się za łydki i położyć rozchylone nogi na sobie a w momencie parcia mocno ciągnąć je do siebie. To ułożenie zwiększa płaszczyznę wychodu, przez co główka i barki rodzącego się dziecka mają dużo więcej przestrzeni. Dodatkowo plecy rodzącej przylegają do podłoża i dlatego dziecko przechodzące przez kanał rodny ma więcej miejsca i główka nie musi pokonywać tylu zgięć kręgosłupa. Taki sam komfort daje pozycja ginekologiczna, tyle, że wtedy nogi odwiedzione są przez strzemiona łóżka porodowego i nie ma tak szerokiej płaszczyzny wychodu. Często kobiety układne są na lewym boku, przy czym prawa noga jest wtedy uniesiona a w momencie skurczu rodząca przyciąga ją do swojego boku lub zapiera zgiętą nogę o rogi łóżka, położną lub partnera. Odwiedzenie nogi w tej pozycji daje taki sam efekt jak położenie nóg na pacjentkę. Powiększona jest wtedy płaszczyzna wychodu.

To są najczęściej stosowane pozycje z grupy ułożeń leżących. Poza wymienionymi zaletami tych pozycji dodatkowym atutem wydłużone przejście główki po kroczu a zatem lepsza adaptacja krocza i mniejsza urazowość.

Pomocne siła ciążenia

Drugą grupą pozycji wertykalnych okresu parcia są ułożenia stojące. Stosuje się je rzadziej niż poprzednie, ponieważ jest tu dużo mniejsza możliwość rodzenia z ochrona krocza, są to pozycje niewygodne dla położnej, przez co interwencja ginekologiczna jest utrudniona. Istnieje także możliwość dużego obrzęku sromu w razie przedłużającego się porodu. Z drugiej strony pozycje te mają dużo zalet, ponieważ wykorzystana jest siła ciążenia, co przyspiesza okres wydalania, rzadsze są uszkodzenia krocza a przeżycia z odbytego porodu bardziej naturalne.

Pozycją z tej grupy jest klasyczna pozycja stojąca, gdzie rodząca opiera się na partnerze, drabince lub linie i w momencie skurczu najczęściej kuca z mocno rozchylonymi nogami lub rodzenie na taborecie porodowym.

Na kolanach

Drugą podgrupą, gdzie wykorzystana jest pionizacja ciała, są pozycje klęczące. Klęczenie przy podparciu o drabinki z rozchylonymi nogami i ruszaniem biodrami. Klęczenie z podparciem na rękach i z tej pozycji można przejść do znanej pozycji kolankowo-łokciowej.

Skup się na oddechu

Opisane powyżej pozycje wertykalne sprzyjają mniejszemu odczuwaniu bólu a także skróceniu okresu wydalania. Równie ważne, jak odpowiednie ułożenie ciała, jest prawidłowe oddychanie.

W okresie rozwierania wykorzystywane są dwie techniki oddychania:

• do rozwarcia szyjki na 4cm rodząca wykonuje swobodne głębokie wdechy ?do brzucha" tzn. z użyciem przepony, tak, że widać jak unosi się cały brzuszek w przerwie międzyskurczowej.
• przy rozwarciu 5-10cm rodząca robi długi wdech nosem ?do brzucha" i wypuszcza powietrze ustami.

W okresie wydalania oddychanie ma przynosić chwilową ulgę między jednym parciem a drugim. Szczególnie ważne jest wtedy słuchanie położnej, która instruuje jak prawidłowo przeć i oddychać tak, by szybko nabrać sił. Ważne jest, by powietrze nabrać na szczycie skurczu i w chwili parcia starać się nie krzyczeć i nie wydawać dźwięków, ponieważ wypuszcza się w taki sposób powietrze i parcie jest nieefektywne a poród się wydłuża.

Słuchaj personelu

Metody prowadzenia porodu w pozycjach wertykalnych są korzystne i pozwalają na szybsze urodzenie dziecka, ale przy tych technikach bezwzględnie trzeba stosować się do zaleceń personelu, zwłaszcza, jeśli dziecko rodzi się w którejś z wyżej wymienionych pozycji. Często ustawienia wertykalne służą do skrócenia pierwszego okresu i mniejszego wyczerpania psychofizycznego matki, bardzo rzadko pozwala się rodzić pacjentkom w wybranym ustawieni. Rodzące na sam akt wydalenia dziecka proszone są o powrót na łóżko, ponieważ ułożenia to jest wygodne dla położnej i zmniejsza ryzyko błędu. Ponadto rodzenie na łóżku pozwala na szybszą interwencję w razie problemów. Zazwyczaj i tak położna stara się pokierować rodzącą tak, by szybko urodziła i nie była wyczerpana, dlatego ważne jest słuchanie się do zaleceń personelu medycznego. Natomiast w Domach Narodzin często położne podejmują się przyjęcia porodu w którejś z pozycji wertykalnych, ale do tego trzeba mieć 100% pewności, że dziecko jest prawidłowo usytuowane i dobrze wstawia się w kanał rodny. Kobiety, u których ciąża w choćby najmniejszym stopniu nie przebiega prawidłowo powinny rodzić w szpitalu.

Zarówno pozycje wertykalne jak i gimnastyka oddechowa pozwalają w pełni doświadczyć cudu narodzin.

Joanna Skłodowska