Choroba ta obejmuje jajniki i jajowody, najczęściej występuje u młodych kobiet. Charakterystyczne objawy to ból w podbrzuszu i podwyższona temperatura ciała.

Zapaleniem przydatków nazywa się łącznie zapalenie jajników i jajowodów, ponieważ są położone blisko siebie i stan zapalny jednego prawie zawsze obejmuje drugi. Zapalenie przydatków występuje najczęściej u młodych, aktywnych seksualnie kobiet, rzadko dotyczy dziewcząt przed pokwitaniem oraz kobiet po menopauzie. Z danych epidemiologicznych wynika, że w ciągu roku około 1-2% kobiet w wieku 15-30 lat zachoruje na zapalenie przydatków, przy czym 1/3 tych kobiet nie ukończyła jeszcze 20 lat, a 2/3 - 25. roku życia.

Bakteriami, które wywołują zapalenie przydatków najczęściej są bakterie beztlenowe, pałeczka okrężnicy (E. coli), dwoinka rzeżączki (N. gonorrhoeae), paciorkowce, gronkowce i Chlamydia trachomatis. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą wstępującą (w 90% przypadków) - poprzez pochwę, szyjkę i błonę śluzową macicy. Sprzyjają temu sytuacje, w których jest rozwarte ujście zewnętrzne kanału szyjki macicy, a współistniejące środowisko ułatwia przenoszenie się drobnoustrojów (krew, wydzielina). Dotyczy to takich sytuacji jak:

  - krwawienie miesiączkowe,
  - poronienie i poród przedwczesny,
  - poród i połóg,
  - wyłyżeczkowanie jamy macicy,
  - usuwanie ciąży,
  - założona wkładka wewnątrzmaciczna,
  - zabiegi ginekologiczne.

Możliwe są także zakażenia, w których bakterie poprzez krew przenoszone są z innych ognisk zapalnych (np. migdałki, zatoki, zęby) lub chorób zakaźnych (np. gruźlica, angina)

Objawy

Charakterystyczne dla zapalenia przydatków jest ból w podbrzuszu, gorączka oraz podrażnienie otrzewnej (bolesność podczas ucisku powłok brzusznych). Objawy te pojawiają się najczęściej po miesiączce lub po poronieniu. Czasem towarzyszą im: zaparcia, biegunka, kolka jelitowa, dolegliwości ze strony pęcherza moczowego. Badania laboratoryjne wykazują zwiększenie liczby krwinek białych (leukocytów) oraz przyspieszenie opadania krwinek (OB). Zapalenie przydatków może przejść w proces przewlekły. Nie występuje wówczas gorączka a bolesność uciskowa jest niewielka. Chore skarzą się na dolegliwości podczas współżycia płciowego, upławy, zaburzenia miesiączkowania i bolesne miesiączki. Powikłaniami zapalenia przydatków są: ropniaki jajowodu, ropienie jajnika, zapalenie przymacicza, niepłodność, zwiększone ryzyko ciąży jajowodowej.

Leczenie

Wynik leczenia zapalenia przydatków zależy od momentu rozpoznania. Wcześnie rozpoczęte leczenie w dużej mierze nie doprowadza do przewlekłego stanu zapalnego. Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia, której celem oprócz zwalczania stanu zapalnego jest również zachowanie drożności jajowodów. Dodatkowo stosuje się leki z grupy niesteroidowych przeciwzapalnych o jednoczesnym działaniu przeciwbólowym, a także rozpuszczające zrosty i poprawiające penetrację antybiotyków do narządów miednicy mniejszej w wyniku większego przekrwienia tej okolicy. Chorym kobietom zaleca się leżenie w łóżku, dietę lekkostrawną z dużą ilością płynów oraz powstrzymanie się na czas choroby od współżycia seksualnego. U kobiet z założoną wkładką wewnątrzmaciczną powinno rozważyć się jej usunięcie, gdyż jest to potencjalna przyczyna toczącego się stanu zapalnego.