Pigułki

Doustne tabletki hormonalne zapewniają 99,9 proc. skuteczność w zapobieganiu ciąży, oczywiście jeśli są właściwie stosowane. Jednocześnie należy pamiętać, że tabletka nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, na przykład przed wirusem HIV.

Skuteczność tej metody jest uzależniona od systematycznego stosowania. Wystarczy, że kobieta pominie choćby jedną pigułkę w ciągu cyklu, a będzie prawie trzykrotnie bardziej narażona na niepożądaną ciążę w porównaniu z kobietami, które przyjmują pigułki regularnie. Niestety, jak wskazują badania, kobiety często zapominają o regularnym zażywaniu tabletek. Z tego powodu coraz częściej stosuje się sposoby na przypominanie: popularność zyskuje ?Przypominajaka" - dźwiękowa karta, która pomaga pamiętać o codziennym zażywaniu pigułek. Często też kobiety decydują się na zamianę tabletek na plastry hormonalne, które wymagają znacznie mniejszej samodyscypliny.

Antykoncepcja hormonalna jest dostępna jedynie na receptę, po konsultacji z lekarzem. Warto pamiętać, że nie zawsze ginekolog musi przepisywać recepty, równie dobrze można udać się do lekarza rodzinnego. Oczywiście jeśli dopiero decydujemy się na antykoncepcję hormonalną, wizyta u ginekologa jest niezbędna. Rozmowa z lekarzem oraz badanie ginekologiczne ma na celu wykluczenie poważniejszych schorzeń ginekologicznych. Na podstawie badań i rozmowy lekarz może zdecydować, który z środków zaproponować. Ponieważ nigdy nie wiadomo, jak dany organizm zareaguje na daną pigułkę, lekarz przy pierwszym razie zazwyczaj zapisuje jedynie jedno opakowanie i zaleca zgłoszenie się po miesiącu. Pozwala to ocenić, czy dana pigułka nie wywołuje niepożądanych objawów. U niektórych kobiet pigułki mogą wywoływać np. nudności, plamienia, ból i obrzęk piersi, bóle głowy, wymioty, złe samopoczucie. Wówczas albo kontynuuje się środek albo zmienia się preparat na inny. Zależy to od stopnia nasilenia tych objawów: u wielu kobiet po ok. 2 miesiącach mijają wszelkie początkowe dolegliwości. Jest to związane ze zwiększaniem się tolerancji organizmu wobec leku.

Jeśli decydujemy się na pigułki antykoncepcyjne, powinniśmy zawsze dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do środka. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, z czym nie należy łączyć danego środku antykoncepcyjnego (np. inne leki).

Rodzaje pigułek

Większość pigułek antykoncepcyjnych zawiera dwa hormony: estrogen i progestagen. Są to hormony podobne do tych, które produkuje organizm. Dostarczenie ich przez pigułkę w nietypowym dla organizmu momencie cyklu powoduje zablokowanie naturalnego ich wytwarzania, a w konsekwencji blokuje naturalny cykl fizjologiczny, w tym owulację. Antykoncepcyjne tabletki różnią się od siebie zawartością hormonów w poszczególnych tabletkach tego samego opakowania i na tej podstawie wyróżnia się ich różne typy.

Tabletki jednofazowe: wszystkie tabletki w opakowaniu zawierają identyczną ilość hormonów.

Tabletki dwufazowe: opakowanie zawiera dwie serie tabletek, które różnią się od siebie zawartością hormonów. Pierwsza zawiera same estrogeny (czasem łącznie z niewielką ilością progestagenów), druga zaś, jak w jednofazowych tabletkach, estrogeny i progestageny.

Tabletki trójfazowe: w opakowaniu są trzy rodzaje tabletek o różnej zawartości hormonów.

Początkowo istniały jedynie tabletki jednofazowe. Z czasem zaczęto jednak produkować tabletki z mniejsza zawartością hormonów, żeby zmniejszyć efekty uboczne antykoncepcji hormonalnej. Stąd właśnie pojawienie się tabletek dwu- a nawet trójfazowych. Manipulacja dawką hormonów polegająca na dostarczaniu różnych dawek hormonów w różnych momentach miesiąca, miała w tym przypadku na celu lepsze dopasowanie dawki hormonów i spowodowanie, by w rezultacie trafiało ich mniej do organizmu.

Podstawową wadą pigułek dwu- i trójfazowych jest konieczność właściwego stosowania i duże prawdopodobieństwo błędu pacjentek. Jak pokazują badania, często kobiety mylą tabletki z różnych faz. Poza tym, część kobiet źle toleruje tego typu wahania poziomu hormonów.

Innego rodzaju pigułkami są tzw. minipigułki. Zawierają one tylko jeden hormon: progestagen. Ponieważ jest go bardzo mało, u kobiet stosujących go występuje owulacja. Minipigułki zapobiegają jednak ciąży w inny sposób: uniemożliwiają one zapłodnienie poprzez zagęszczenie śluzu szyjkowego oraz oddziałują na wyściełającą macice śluzówkę tak, że zapłodniona komórka jajowa nie mogłaby się w niej zagnieździć.

O stosowaniu

Jedno opakowanie starcza na 3 tygodnie (21 dni). Każdego dnia połyka się jedną tabletkę. Po skończeniu opakowania robi się 7 dni przerwy, w czasie której występują krwawienia. Potem znów powtarza się cały cykl (3+1 tyd.) rozpoczynając nowe opakowanie. Tabletki zaczynamy zażywać pierwszego dnia miesiączki. Przez to pierwszy cykl z tabletką staje się krótszy niż inne, ponieważ krwawienie następuje już po nieco ponad 2 tygodniach od zakończeniu poprzedniego. Od następnego cyklu wszystko wraca jednak do normy: krwawienie znów następuje po 21 dniach.

Tabletkę należy połykać każdego dnia, o tej samej porze. Bardzo ważne jest, jeśli pigułka ma być skuteczna, żeby nie robić przerwy między opakowaniami dłuższej niż 7 dni.